Κλάδευμα οπωροφόρων δέντρων
Γράφει ο Κωνσταντίνος Μωυσιάδης (ΓΕΩΡΓΙΚΑ ΕΦΟΔΙΑ ΚΟΥΚΟΣ-ΜΩΥΣΙΑΔΗΣ)
Στον παρόν άρθρο θα αναφερθούμε γενικότερα στο κλάδευμα σαν τεχνική
Το κλάδευμα (ή κλάδεμα) είναι μια ξεχωριστή καλλιεργητική φροντίδα που εφαρμόζεται από τα παλιά χρόνια, από τότε που ο άνθρωπος άρχισε να καλλιεργεί τα καρποφόρα δένδρα. Το κλάδεμα αναπτύχθηκε ως τέχνη το 18ο αιώνα στην Ευρώπη για απόκτηση κανονικών σχημάτων δένδρων. Κατά τα μέσα του 19ου αιώνα το κλάδεμα μελετήθηκε με επιστημονικό τρόπο και έγιναν συστηματικά πειράματα για να βρεθεί η κατάλληλη εφαρμογή του αναλόγως του είδους της καλλιέργειας (ταυτόχρονα με την άνοδο της γενετικής).
Κατά τις τελευταίες δεκαετίες δοκιμάσθηκαν και διαδόθηκαν πολλά νέα συστήματα καλλιεργειών όπου δίδουν αναλόγως τις συνθήκες τα αντίστοιχα πλεονεκτήματα (πχ φως, μηχανοποίηση, ευκολία συγκομιδής κ.α.).
Με την ευρύτερη έννοια το κλάδεμα είναι η δενδροκομική εργασία όπου με ανθρώπινη παρέμβαση αφαιρούνται τμήματα του δένδρου. Κύριος σκοπός είναι να επηρεάσουμε την βλάστηση και σαφώς την καρποφορία του δένδρου. Κλάδεμα γίνεται κυρίως στο υπέργειο μέρος του δένδρου.
Με τη διαμόρφωση της κόμης επιδιώκεται η ισόρροπη ανάπτυξη των βραχιόνων και υποβραχιόνων (σκελετός του δένδρου) έτσι ώστε ο σκελετός να διαθέτει μηχανική αντοχή και να επιτρέπει τον φωτισμό και τον αερισμό της κόμης (σε προβλήματα αερισμού έχουν παρατηρηθεί εξάρσεις μυκητολογικών ασθενειών σε χρονιές με έντονες βροχοπτώσεις).
Ο τρόπος κλαδεύματος είναι μεγάλο κεφάλαιο το οποίο δύσκολα αναπτύσσεται γραπτώς.
Τα οπωροφόρα δένδρα δεν κλαδεύονται για τον ίδιο σκοπό. Με την ανάπτυξη επιστημών όπως η γενετική, η εδαφολογία, η μετεωρολογία, η χημεία και τα μαθηματικά κ.α. ο άνθρωπος έχει αναπτύξει πολλά εργαλεία προσαρμοστικότητας των καλλιεργειών σε διάφορες συνθήκες. Τα πολλά υποκείμενα, οι ακόμη περισσότερες ποικιλίες και η παραλλακτικότητα των εδαφών και των κλιματικών συνθηκών έχουν δώσει επίσης πολλούς τρόπους καλλιέργειας. Για παράδειγμα αλλιώς διαχειρίζεται κάποιος μια μηλιά με μόνιμα καρποφόρα όργανα πχ αιχμές και αλλιώς μια ροδακινιά με τους μικτούς βλαστούς. Επίσης αλλιώς διαχειρίζεται κάποιος μια κερασιά σε υποκείμενο Gisela5 και αλλιώς μια κερασιά σε υποκείμενο Maxma14. Και γίνεται περιπλοκότερο με την παραλλαγή ποικιλίας και εδαφών.
Γενικώς τα είδη κλαδεύματος ανάλογα με την εποχή χωρίζονται σε χειμερινό και θερινό (χλωροκλάδεμα), και τα δυο με διαφορετικούς σκοπούς.
Ανάλογα με τον σκοπό τους διακρίνεται σε κλάδεμα σχήματος ή καρποφορίας. Οι ονομασίες τους είναι αρκετά επεξηγηματικές, οπότε το πρώτο αποσκοπεί στη διατήρηση του σχήματος που έχουμε επιλέξει να καλλιεργήσουμε και το δεύτερο αποσκοπεί σε παράγοντες που θα βοηθήσουν την καρποφορία (αλλά προσοχή! Όχι μόνο της παρούσας χρονιάς αλλά γενικώς επιδιώκεται ένας κυκλικός τρόπος ώστε κάθε χρόνο με το σωστό κλάδεμα να έχουμε αποδόσεις και ποιότητα και γενικώς καλή φυτοϋγεία) , όπως να καταφέρουμε να κατανείμουμε το φωτισμό του ηλίου ακόμα και στα χαμηλότερα στρώματα καρπών, και να καταφέρουμε με βράχυνση ή απάλειψη βλαστών να εξισορροπήσουμε το φορτίο καρποφορίας που είναι και ο σημαντικότερος παράγοντας ποιότητας.
Σε άλλο άρθρο ή videoστο κανάλι μας στο YouTubeθα αναφερθούμε στα καρποφόρα όργανα καθώς και σε κάποιες φυσιολογικές διαδικασίες του δένδρου που επηρεάζονται.
Tα εργαλεία και μηχανήματα που χρησιμοποιούνται για το κλάδευμα είναι γνωστά. Από τα παραδοσιακά μαχαίρια, πριόνια και κλαδευτήρια στα κλαδευτήρια αέρος και τελευταία κυρίως σε ηλεκτρικά.
(Μπορείτε να βρείτε μεγάλη γκάμα εργαλείων στο κατάστημά μας στον Άγρα Έδεσσας)
Τελευταία η μηχανοποίηση των καλλιεργειών είναι κάτι που αποσκοπούν πολλοί καθώς το κλάδευμα μαζί με το αραίωμα αποτελούν τις πιο κοστοβόρες καλλιεργητικές εργασίες (περίπου το 50% μαζί με τη συγκομιδή). Η γραμμικές φυτεύσεις σε συνδυασμό με την ανάπτυξη της βιομηχανίας μηχανημάτων στον πρωτογενή τομέα και την άνοδο των εργατικών ημερομίσθιων κάνουν αυτές τις λύσεις όλο και πιο ελκυστικές.
Παραδείγματα κάποιων από τα μηχανήματα που δοκιμάστηκαν και δοκιμάζονται θα βρείτε εύκολα στο διαδίκτυο με τις ονομασίες : 300 Darwin–RoatingRoapCurtain–TrunkShaker–DrumShaker– κ.α.
Τέλος να αναφέρουμε ότι οι μέθοδοι αυτοί είχαν αποτελέσματα ως προς τη μείωση χρόνου και κόστους / στρέμμα ωστόσο αναλόγως την καλλιέργεια, την ποικιλίας και τις συνθήκες παρουσιάστηκαν κάποια προβλήματα υπεραραίωσης και σπασμένων πυρήνων (Τμήμα Φυλλοβόλων Οπωροφόρων Δένδρων ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ)
